Ik begin met “waarom”. Tijdens de herfst gaat het altijd een beetje kriebelen: nog even een paar dagen weg voor het nieuwe jaar begint. Niet te ver weg, maar leuk genoeg om mijn laatste vrije dagen aan te besteden. Beetje winkelen en nog iets leuks kopen voor in de kerstboom.
Hoewel het rondstruinen op een markt niet echt onder het kopje ‘mooie reizen’ valt, vind ik een stad in wintersfeer wel heel gezellig. Zeker als het weer een beetje meezit.
En zo kom ik al snel bij het antwoord op de vraag “wat”: want wát zijn nou de juiste ingrediënten voor goede kerstmarkten?
Ingrediënten
Ik spreek uit eigen ervaring dus ik kan het weten. Natuurlijk houten kraampjes/stalletjes met lokale lekkernijen en winter- en kerstgerelateerde spulletjes. Héél veel kerstverlichting en kerstversiering in de winkelstraten is een must. Verder een enorme kerstboom én uiteraard moet er een, al dan niet levende, kerststal zijn.
Én een schaatsbaan, én sneeuw als het even kan. Én winkels, veel winkels voor kerstinkopen met mooie etalages, én overal kerstliedjes op straat. Een kerstmarkt is toch wat anders dan een plaatselijke weekmarkt. Tenminste, met die gedachte ging ik de eerste keer, jaren geleden, met de trein een dagje naar de kerstmarkt in Düsseldorf.
Verwachting
Achteraf waren mijn verwachting te hoog en viel het hele kerstgebeuren een beetje tegen.
Er waren best wel kraampjes met kerstspulletjes maar de stalletjes met witte sportsokken, trainingspakken en T-shirts paste niet in mijn kerstbeeld. Ik kreeg er geen kerstgevoel bij en tot overmaat van ramp waren alle winkels in de binnenstad gesloten.
Bovendien was dit een dagtripje en vertrokken we alweer voordat het donker werd en kregen we weinig mee van de (waarschijnlijk prachtige) kerstverlichting. Verder vonden we dat er opvallend veel gegeten en gedronken werd, maar dat blijkt achteraf heel normaal te zijn op een kerstmarkt. De Duitse kerstmarkten staan bol van kraampjes met chocomel, glühwein, advocaat en bier, aangevuld met allerlei soorten worsten (bijv. bratwurst), hete kastanjes, brezels (zoute krakeling), knoedels (deegballen), flammkuchen en reibekuchen.
We hebben de kerstsfeer wel gepróefd, letterlijk dan, want eten moeten we toch dus proberen we de reibekuchen. Dit zijn pannenkoekjes van geraspte aardappelen en met een klodder appelmoes erbij is het best smakelijk.
Volgende keer
Maar goed, een leer voor de volgende keer: sowieso een meerdaags verblijf zodat we ook de avond kunnen meemaken en liever niet meer in het weekend vanwege de openingstijden van de winkels. Maar ondanks deze mindere ervaring in Düsseldorf komen er nog veel ‘volgende keren’.
En zo komen we bij de vraag: maar “waar” dan wél?
Het antwoord hierop zou wel eens heel lang kunnen worden, want ik heb er al vele bezocht:
Londen, Parijs, Lissabon, Brussel, Antwerpen, Brugge, Gent, Wenen, Berlijn, München, Oberhausen, Keulen en Dortmund. Allemaal leuk, maar ik beperk me nu tot diegene die ikzelf het allerleukste vind.
Duitsland
Eerlijk is eerlijk, Duitsland is specialist als het op kerstmarkten aankomt.
Kerst wordt veel grootser gevierd dan in Nederland, mede omdat onze oosterburen (bijna) niets aan Sinterklaas doen. Ieder zichzelf respecterende stad of dorp heeft een kerstmarkt en dan hebben we het over meer dan drieduizend markten.
Keulen
Wij kiezen voor paar dagen Keulen en dat blijkt een hele goede keus te zijn.
Sfeer
De kerstverlichting op de vele pleinen en in de straten van Keulen is prachtig. Lichtjes maken sfeer en dat merk je in Keulen. In de hele stad voel je de kerstsfeer en overal is wel wat te zien en beleven, zoals de romantische schaatsbaan en curlingbaan van de Heumarkt in de Alt Stadt, óf op de Rudolfplatz waar rendieren met slee van de kerstman vol met cadeaus op het dak van de kramen staan.
Kerstmarkten zijn bijna altijd op het belangrijkste plein in het centrum, meestal daar waar ook het stadhuis en/of de kerk staat. En zo ook in Keulen.
Muziek
Op het plein, vol met houten stalletjes, bij de impostante Dom is de sfeer supergezellig. Op een groot open podium is live muziek en iedereen zingt in zijn eigen taal de bekende kerstliedjes mee. Zó leuk! Het ‘Feliz Navidad’ is verreweg het populairste nummer.
Bijzonder is ook de gay markt op de Schaafenstrasse. De kleuren roze en paars hebben duidelijk de overhand op deze kleine kerstmarkt en in tegenstelling tot de andere markten drinkt men hier cocktails in plaats van chocomel en glühwein.
Best wel leuk, maar naar mijn smaak ontbreekt de echte kerstsfeer. Ik ben toch meer van het kneuterige kerstgebeuren. Ik word bijvoorbeeld heel blij van een op het sprookje van Hans en Grietje gebaseerd ‘Knusperhaus’. Dit peperkoekhuis is volop te krijgen en leuk als cadeautje.
Behalve op de kerstmarkten is het in Keulen ook heel leuk winkelen. Mooie etalages met vele winkels in een relatief klein gebied, dus alles lekker dicht bij elkaar.
België
België kent natuurlijk ook een kersttraditie, weliswaar niet zo lang en groots als de Duitse, maar wel de moeite waard. Vaak zie je in België behalve de ‘chalets’ (want in België spreken ze niet van kraampjes of stalletjes) en schaatsbanen, ook verschillende kermisattracties, zoals draaimolens en een reuzenrad op de markt.
De kerstmarkten van Brussel en Antwerpen zijn bekend en leuk, maar de combinatie van Brugge en Gent vind ik nog veel leuker!
Kerstgevoel
Allebei kleine, hele gezellige steden en prima samen te doen tijdens een verblijf van twee of drie dagen. Brugge is vooral in de zomer erg gezellig vanwege de vele terrasjes maar in de winterperiode is de overdekte hal met ijssculpturen bijzonder en superleuk. En superkoud!
‘De Gentse winterfeesten’ zoals ze het zelf noemen, is een verrassing. Vooral de ijsbaan op het Emile Braunplein met de legendarische ‘Moose Bar’ is een bezoek waard. Je kunt hier genieten van een drankje bij de open haard of op de dansvloer een dansje maken op de muziek van een DJ of live band. Hier ervaar je het echte kerstgevoel! Verder is Gent een hippe studentenstad waar het leuk winkelen is en waar je prima kerstinkopen kunt doen.
Als laatste hebben we nog “wanneer” en daar kan ik kort over zijn: informeer goed van te voren want het verschilt heel erg per land/plaats. In de grote steden vaak al vanaf begin november, in de kleinere plaatsen tegen eind november of zelfs in december. In veel steden, vooral in Duitsland, zijn de winkels zaterdagmiddag en zondag gesloten. Goed checken dus!
Tips
- Een kerstcruise van een paar dagen over de Rijn of Moezel met bezoeken aan verschillende Duitse steden in kerstsfeer.
- Lees op deze site ‘kerstshoppen en -markten in de donkere dagen voor kerst’ en ontdek hoe leuk Wenen tijdens deze periode is.
Tot slot
De combinatie van Scandinavië, want dat vind ik een topbestemming, en kerstmis moet super zijn.
Ik heb me laten vertellen dat de kerstman ergens boven de poolcirkel woont dus ik moet daar maar eens op zoek gaan. Eerst nog even goed inlezen natuurlijk!
Geschreven door: Marianne van Hal